Contents
U serijalu arhivskih tekstova vezanih za naš grad, donosimo vam tekst rahmetli Mustafe Gafića, legendarnog travničkog novinara. Pisao je o obnavljanju travničke Medrese, ne tako davne 1994. godine.
Historija travničke Medrese
Travnik je nakon 53. godine čekanja, u subotu osmog oktobra 1994. godine obnovio tradiciju dugu skoro tri vijeka. Čuvena Elči Ibrahim-pašina medresa ponovo je primila nove softe, 96 svršenih osnovaca u tri odjeljenja.
Tako je nastavljena svijetla tradicija ove Medrese osnovane davne 1706. godine, kada je uz nju bila i prva javna biblioteka u BiH koja je počela rad sa fondom od 103 vrijedne rukom pisane knjige!
Travničku Medresu osnovao je jedan od 77 travničkih vezira – hadži Elči Ibrahim-paša, rodom iz Grčke, koji je 1707. godine postao zapovjednik Beograda.
Stara zgrada srušenja zbog pruge
Kada je prije 110 godina građena željeznička pruga kroz Travnik (u kojoj je prvi voz ušao 26. oktobra 1893. godine) na budućoj trasi pruge bila je i stara kuća u mahali zvanoj Donje Osoje i morala se srušiti.
Za uzvrat, austrougarska vlast je u neposrednoj blizini do jula 1895. godine izgradila monumentalnu zgradu u pseudomaurskom stilu, sa crveno-žutim vodoravnim linijama prema projektu Ćirila Ivekovića.
Iveković je projektovao i Gradsku vijećnicu u Sarajevu, u kojoj je u novije vrijeme bila Univerzitetska biblioteka, zapaljena od četničkih agresora 24. avgusta 1992. godine.
Zgrada travničke Medrese za vrijeme austrougarske
Nekadašnja travnička Medresa zvala se i Fejzija, po Fejziji ef. Đuliću, odličnom kaligrafu, koji je na sačuvanoj kamenoj ploči napisao tarih čiji je autor pjesnik Ibrahim-beg Bašagić Edhem.
Na početku Drugog svjetskog rata u BiH su postojale čak 33 veće ili manje medrese, a travnička Medresa je prestala raditi jer je u njenim sobama najprije bio ustaški zatvor.
Potom su tu smještene muslimanski muhadžiri iz Istočne Bosne koji su uspjeli pobjeći ispred četničkih pokolja, a poslije rata je pretvorena u “Dom staraca” i odjeljenje travničke Bolnice.
Travnička medresa bila je zatvor, bolnica pa salon namještaja
Zalaganjem putopisca, književnika i karikaturiste Zulfikara-Zuke Džumhura za spašavanje ove zgrade ona je sačuvana i preuređena u Salon namještaja Šipad.
U toku posljednje fašističke agresije na Bosnu i Hercegovinu, zgrada Medrese je, nakon tačno 50 godina, ponovo bila smještaj za bošnjačke muhadžire, a zatim je ustupljena na korišćenje Armiji RBiH.
Tako je bilo dok nije donesena radosna i dugo očekivana odluka o njenu vraćanju u pravu funkciju, kada je počelo i renoviranje Medrese uz pokrivanje dvorišta unutar zgrade koja je sada skladna cjelina.
Travnik je imao tri medrese
Vrijedi spomenuti da su nekada u Travniku bile čak tri medrese. Jednu je osnovao Mehmed-paša Muhsinović 1767. godine na Lončarici ali joj nisu sačuvani nikakvi ostaci.
Drugu je osnovao 1760. godine poznati dobrotvor Mehmed-paša Kukavica i od nje je u centru Travnika ostala sačuvana samo monumentalna kapija i ostaci jednog turbeta.
Zgrada travničke Medrese je ponovo obnovljena 2019 godine
Originalni naslov – Tradicija duga skoro tri vijeka!
Autor teksta – Mustafa Gafić
Objavljeno u Islamskim informativnim novinama “PREPOROD”
PREPORUKA
- Travnik nimalo slučajan grad
- Sulejmanija Šarena džamija Travnik
- Travnička tvrđava nikoga ne ostavlja ravnodušnim
- Šta vidjeti u Travniku
- Kraljev grob ispod Huma Stjepan Tomašević
